Mickiewicz u „wielkich” i „małych” Słowian (rekonesans)

Adam Mickiewicz was sentenced for his subversive activity into exile to Russia and ar­rived there in 1824. Both in Petersburg and in Moscow he met many Polish émigrés with whom he kept very close relations. He also made acquaintance and soon friendship with many anti­régime disposed Russians. Staying in Moscow, Mickiewicz was often invited to princess Volkonskaya’s palace where he became famous for his French improvisations. He was bound by ties of especial and a little bit ambivalent friendship with Alexander Pushkin. Just in Russia Mickiewicz wrote and published his Crimean Sonnets and Konrad Wallenrod. These poetic works made him known as “Slavic Byron”. When Mickiewicz was leaving Russia in 1829, a company of his close Russian friends served him a farewell party. Being set free and having finally obtained his passport he headed for Germany. Going from Berlin to Dresden he must have traversed Lusatia. It is hard to guess if Mickiewicz was aware then that the Slavic minority, namely Lusatian Sorbs, still lived there. He mentioned them, especially their early history, during his lectures held at Collège de France. Mickiewicz had probably no idea that the Sorbian national revival movement was being initiated just then. Sorbian national activists were inspired by the Slavic literatures, mainly Czech, Russian and Polish. The greatest Sorbian poet Jakub Bart­-Ćišinski admired Mickiewicz’s poetry and called him one of “the crystal stars of Poland”. Summing up, Mickiewicz stayed in Russia for five years and published his poetic works. He was known among Sorbs of Lusatia mainly for his works. However, his poetry was highly admired both by the “great” and by the “minor” Slavs.Adam Mickiewicz, zesłany za działalność spiskową w Wilnie, przyjechał do Rosji w 1824 roku. Zarówno w Petersburgu, jak i w Moskwie zastał liczną kolonię polską. Z wieloma tamtej­szymi Polakami utrzymywał bliskie, przyjacielskie kontakty. Szybko zawarł też znajomość, a wkrótce przyjaźń, z wieloma antycarsko nastawionymi Rosjanami. Przyjmowano go w arystokratycznych salonach Moskwy, gdzie zasłynął dzięki wyjątkowemu darowi improwizacji. Szczególne więzi łączyły go z „wieszczem narodu ruskiego” – Puszkinem. W Rosji napisał i wydał Sonety krymskie i Konrada Wallenroda. Utwory te zyskały mu miano wielkiego poety romantycznego – „słowiańskiego Byrona”. Wyjeżdżał z Rosji w roku 1829 żegnany podczas przyjęcia przez grono licznych „przyjaciół Moskali”. Opuściwszy kraj zesłania, skierował się do Niemiec, potem zaś dalej na zachód. Jadąc z Berlina do Drezna, przemierzał Łużyce. Trudno dociec, o ile zdawał sobie sprawę, że przejeżdża przez tereny zamieszkałe jeszcze przez najmniejszy naród słowiański. O dziejach tych ziem mówił potem w swo­ich prelekcjach w paryskim Collège de France. Prawdopodobnie nie orientował się, że na Łużycach rozpoczynało się właśnie odrodzenie narodowe. Działacze odrodzeniowi sięgali do literatur słowiań­skich – czeskiej, rosyjskiej i polskiej. Największy poeta łużycki, Jakub Bart-­Ćišinski, zafascynowany twórczością Mickiewicza, nazwał go jedną z „kryształowych gwiazd Polski”. W Rosji Mickiewicz był obecny „duszą i ciałem”, na Łużycach zaś głównie poprzez swoją twórczość, cenioną jednak wysoko zarówno u największych, jak i u najmniejszych Słowian